MARÍA BLANCHARD (Parte I)

  Malia os esforzos realizados nos últimos anos, a biografía de María Blanchard segue estando chea de lagoas. A documentación inédita que se conserva de André Lhote, o seu amigo e protector, e que custodia unha sobrina do pintor en París, axuda a descubrir aspectos ata agora descoñecidos da vida desta artista, nacida en Santander en 1881. Naceu cunha xiba e ata agora, a maioría dos seus biógrafos atribuían esta desgraza a unha caída da súa nai estando embarazada, cousa incerta pois hoxe sabemos que a cifoescoliosis que sufría foi causada por unha alteración cromosómica. Será a súa enfermidade, a culpable de que apenas existan fotografías da artista. "Tan amante da beleza, sufría coa súa deformidade ata un grado impresionante", escribe a súa curmá Josefina da Serna, mentres que Ramón Gómez da Serna, déixanos a súa mellor descrición: "Miuda, co seu pelo castaño despeinado en flotantes Avós, coa súa mirada de nena, mirada susurrante de paxaro con triste alegría".  Aínda que arroupada baixo o espírito romántico e emprendedor do seu pai, quen a encarrilou polo camiño da pintura, padeceu unha infancia e adolescencia tristes de quen se sabe irremediablemente condenada pola natureza, algunhas das súas palabras reflicten a súa anguria: "non teño talento, o que fago fágoo só moitísimo traballo" ou "cambiaría toda a miña obra... por un pouco de beleza", reflicten a súa propia opinión sobre o seu físico e a súa obra. Aínda así, María abandonou o pouco estimulante panorama artístico santanderino e marchou a Madrid a formarse como pintora e serán as súas dotes para o debuxo e a súa extraordinaria sensibilidade, as que a levan dende moi nova a plasmar a través da plástica as súas propias obsesións: a enfermidade e a morte. Nese sentido, Blanchard achégase ao universo de Frida Khalo, quen debido tamén a problemas físicos enceta o seu traballo desde unha perspectiva moi persoal e subxectiva.

PRIMEIRA ETAPA: MADRID

Os seus primeiros pasos comezan no ano 1903 en Madrid, no estudo de Emilio Sala, cuxa precisión no debuxo e exuberancia na cor influirán nas súas primeiras composicións. En Madrid, María segue sufrindo o rexeitamento dunha sociedade pechada, polo que trala norte do  seu pai toda a familia decide trasladarse a Madrid, onde continúa os seus estudos no ano 1906 con Fernando Álvarez de Sotomayor e empeza a expoñer en Belas Artes. Dous anos máis tarde concorre de novo, conseguindo terceira medalla de pintura coa obra “Os primeiros pasos”. Ese ano entra no obradoiro de Manuel Benedito, máis serán A Deputación de Santander e o Concello da súa cidade natal os que lle concéden becas para proseguir os seus estudos en París.

Paisaxe. 1912

Muller con vestido vermello. 1910-12

A española. 1912-14

 Nas súas obras de mocidade aínda non posúe como esta obra de "A española"  dunha personalidade artística propia e son, como ocorre na maioría dos casos, permeables á influencia dos seus diferentes mestres, podéndose rastrexar a presenza nelas de Fernando Álvarez de Sotomayor, Emilio Sala, Manuel Benedito, Hermenegildo Anglada Camarasa e Kees Van Dongen. Centra a súa iconografía no retrato, a través do cal podemos rastrexar a súa evolución. Pasa das cores sobrios e o debuxo firme, suxeito ao tema, a unha maior riqueza colorista, un tanto expresionista, unha materia máis rica e densa, utilizando a espátula e unha factura máis solta, liberándose progresivamente do atavismo tradicional.

SEGUNDA ETAPA: PARÍS E OS ANOS DE FORMACIÓN

 Será pois grazas ao seu éxito na Exposición Nacional de Belas Artes en 1908, cando consegue a beca para marcharse a París. Será alí, na capital francesa, onde Blanchard comezou a romper corsés estilísticos e a penetrar no fauvismo cunha obra onde emprega un uso expresivo da cor. En primeiro lugar acode á academia Vitti a recibir os ensinos de Hermenegildo Anglada Camarasa e Van Dongen que orientan o seu traballo cara á liberdade da cor e a expresión, permitíndolle afastarse das restricciones da pintura académica na que iniciara a súa carreira. Na academia entabla amizade con Angelina Beloff, nova artista rusa, coa que no verán dese mesmo ano viaxa a Londres e Bélgica, onde coincide con Diego Rivera. No ano 1910, acode á academia de María Vassilief, pintora rusa, onde achégase ao o cubismo, grazas á directora da academia.

  Preséntase á exposición nacional de Belas Artes con “Ninfas encadenando a Sileno”, obtendo unha segunda medalla, o que significaba o recoñecemento ao seu talento, e onde pode apreciarse a influencia de Anglada Camarasa. Ao concluír a súa primeira estancia en París, e tras unha breve estadía  en Granada, decide regresar a cidade do Sena, polo que solicita outra beca á Diputación e ao Concello de Santander intercediendo por ela Enrique Menéndez Pelayo. Volve pois a París no ano 1912 e instálase en Montparnasse, compartindo casa e estudo con Diego Rivera e Angelina Beloff.

Ninfas encadeando a Sileno. 1910

 De novo en Madrid no ano 1915, onde lle sorprendeu a Primeira Guerra Mundial, frecuenta o café Pombo e a súa tertulia promovida por Gómez de la Serna, e participou na exposición Os pintores íntegros, na que a artista amosa por primeira vez obras dun incipiente cubismo, mostra que foi vapuleada por crítica e público e na que participan tamén Diego Rivera, Agustín Choco e Luís Bagaría. 

A comulgante. 1914

Esta obra a presentará con posterioridade no Salon des Indépendants, quen ofrece o seu primer gran éxito a Blanchard no ano 1921.