MULLER-ÁRBORE: MARÍA BLANCHARD (Parte III)

Retrato de María por TORA VEGA HOLMSTRÖM

CUARTA ETAPA: PARÍS E O RETORNO Á ORDE

Tras comezar a década dos anos 20, como outros moitos artistas María abandona o cubismo. De feito, a traxedia da Primeira Guerra Mundial fixo que os artistas volvesen a súa mirada cara á arte clásica, como algo sólido, durable, imperecedero. Trátase en realidade dunha volta á orde que se inicia en Italia, a través do grupo Valori Plastici, en Alemania a través da Nova obxetividade e nos demais países europeos, a través de achegas individuais. Ao grupo de artistas que xorde en Francia, denominóuselles Os evadidos do cubismo (Tabarant) ou os Tránsfugos do cubismo (Vauxcelles).

Campesiña. 1922. Carboncillo sobre papel canson.

A nena do brazalete. 1922

A cociñeira. 1923

Maternidade. 1924

Preséntase de novo no Salón dos Independentes de París en 1922 con dúas obras A femme au chaudron e A femme au panier, obtendo igualmente un gran éxito de crítica. Expón vinte e unha obras na Galería Centaure de Bruxelas entre os días 14 e 25 de abril de 1923, organizada por Ceux de Demain; a presentación do catálogo corre a cargo do seu amigo e pintor André Lhote; as críticas non poden ser máis elogiosas, co que se lle abre un importante mercado en Bélgica. Asina un duro contrato co seu marchante Lheon Rosemberg, o que lle supón unha certa seguridade económica.

O neno do carro de xelado. 1924

Maternidade. 1925

A convalecente. 1925. Pastell sobre cartón

A bordadora. Óleo sobre lenzo. 1925

Distanciada de Juan Gris desde fai uns anos, a súa morte provócalle unha gran dor, que se transforma nun abatimiento xeral e un grave estado depresivo. É unha etapa de misticismo, de entrega relixiosa, que lle move a pensar en entrar a un convento, algo do que é disuadida polo pai Alterman. Malia as súas crises relixiosas persoais, María segue pintando incansablemente, obras cunha temática marcada pola súa propia condición física: personaxes enfermos e doentes, envoltos en ambentes tristes e meditativos.

Tras exponer de novo en Bruselas na Galerie Ceux de Demain no ano 1927, expón por última vez no Salón dos Independentes de París mostrando catro pinturas: Portrait, Portrait, Femme assise e Le buveur. Malia o seu estado de saúde, viaxa a Bruxelas e posteriormente a Londres. Expón na galería Vavin de Parides. Pinta “San Tarcisio”, de profundo e auténtico sentido relixioso. O 26 de maio de 1930, Paul Claudel visita o seu estudo, quedando impactado por ese cadro ao que dedicará en 1931 unha poesía. A proposta artística deses anos céntrase cara a unha figuración renovada, ao contraxeito, pintando retratos, nenos e escenas da vida cotiá, cargadas de certas doses de traxedia. Este cambio ten tamén consecuencias nun maior illamento e reclusión internas. As súas pinturas son ás veces incisivas, punzantes con temas que pola súa propia natureza levan á compaixón: a pobreza na infancia, a angustia dos desamparados, mulleres desvalidas e doentes, pícaros sobre os que pousa unha mirada de cor delicado e sombrío e de ritmos angulares.

Nena orando. 1926

Muller botando as cartas. 1926

Muller peinándose.1927

Os seus últimos anos de vida estiveron sumidos nunha enorme tristeza e grandes penurias económicas (tiña a varios familiares ao seu cargo), ata que morre en Parides en 1932 de tuberculosis. O seu enterro, como a súa vida, non puido ser máis sinxelo, sendo enterrada no cemiterio de Bagneux acompañándoa na súa última viaxe, Francisco Pompey, André Lhote, César Abín, Angelina Beloff, Isabel Riviére e parte da súa familia; xunto a eles un gran número de indigentes e vagabundos aos que a artista auxiliara ao longo de moitos anos. O Ateneo de Madrid adícalle dous meses despois da súa morte, unha homenaxe na que participaron Lorca, Gómez de la Serna e Concha Espina.

As exposicións retrospectivas sobre a artista foron moi escasas, podendo destacar, polo seu carácter científico, as tres seguintes: a primeira na Galerie L´ Institut de París en 1955 en torno á súa etapa cubista; a segunda, de carácter retrospectivo, no Musée de Beaux-Arts de Limoges en 1965, comisariada por Marie-Madeleine de Gabrielli, e a terceira igualmente antológica, con motivo do centenario do seu nacemento, no Museo Español de Arte Contemporánea, organizada polo Ministerio de Cultura, que supuxo a presentación por primeira vez en España de toda a súa produción.