ARTISTAS ITALIANAS DOS SÉCULOS XVI E XVII. LAVINIA FONTANA (Parte I)

Autorretrato tocando a espineta. 1577

 Importante polos seus retratos, nos cales traduciu as esixencias de severidade moral da Contrarreforma, herdanza do seu pai, que combinaba o pietismo da Contrarreforma co gosto polo detalle da arte flamenca e o novo interese do norte de Italia polo naturalismo.
Lavinia Fontana naceu en 1552 en Bologna, cidade de Italia que se destacaba pola súa progresismo, e unha proba diso é que a súa universidade aceptou a mulleres estudantes desde o século XIII. A artista foi contemporánea dos irmáns Carracci -líderes da escena artística bolognesa coa súa academia de postulados clásicos opostos ao Manierismo e ao naturalismo de Caravaggio- a quen se uniron posteriormente Guido Reni e Domenico Zampieri.

Retrato de dama. 1580

 Lavinia recibiu do seu pai Prospero Fontana os primeiros ensinos na pintura, algo que ocorría frecuentemente cos fillos varóns e non así coas mulleres. As súas primeiras obras denotan a influencia paterna, pero paulatinamente foi achegándose ao estilo do seu amigo Ludovico Carracci, coas cores fortes característicos da escola veneciana e dende moi nova realiza pequenas obras de gabinete, principalmente retratos. Tamén foi influenciada por Antonio Allegri Correggio e Scipione Pulzone. Lavinia tivo acceso desde moi nova a importantes coleccións de arte e coñeceu personalmente aos protagonistas da escena artística do seu tempo. O seus primeiros autorretratos e os paneles pequenos elaborados como pezas de devoción, revelan todas estas influencias e aínda que máis coñecida como retratista Lavinia realizou tamén cadros relixiosos e de historia, xeralmente en grandes retablos. 

Autorretrato en Tondo. 1579

A Sagrada Familia e Santa Catalina de Alexandría.1581.

Cristo ante María Magdalena. 1581

 Na obra o Nacemento da Virxe, do ano 1580, evidenciase a influencia de Sofonisba, artista que a Fontana coñecía e admiraba, e que foi un modelo a imitar, algo por outra parte moi común nas artistas deste século, que tiñan como referente en canto aos modelos e os temas, non a artistas masculinos senon ás súas coetáneas e antecesoras femininas. Isto é tamén moi evidente no seu Retrato dun cabaleiro e o seu fillo da década de 1570, que lembra ao retrato dun xoven noble de Sofonisba (década de 1550), cunha pose de frente e de gran dignidade que  asemade presenta un grande esplendor e monumentalidade  na vestimenta que corresponde ao seu rango social  e unha  grande elegancia nos alargados dedos  pero que contrasta co sobrio espacio onde se atopa.contrasta co sobrio espacio onde se atopa.

 Aínda que dominou diferentes xéneros, fixérona famosa os retratos de damas do seu tempo. Presenta aos seus modelos nunha pose natural, lendo un libro ou acariñando un perrito e unha mirada pensativa e absorta. Son retratos xeralmente de tres cuartos nos que destaca a calidade e riqueza dos ropajes e xoias, pintados con gran detalle. A influencia de Correggio e Parmigianino foi máis importante nas súas pinturas relixiosas, pero nos retratos tomou o estilo dos manieristas florentinos (Kren e Marx, Web Gallery of Art).

Retrato de dama con neno

Retrato de dama con can. 1590

Retrato de dama da corte. 1590

Muller con can. 1590

A pintora adquiriu fama en Bologna nos seus primeiros anos de traballo e esta estendeuse logo por Italia. Foi coñecida polas súas pinturas de retratos da clase alta bolognesa, que foron moi ben pagados. Os seus modelos vense pousando en forma natural e destácase a súa maestría na pintura de ropajes e xoias. O retrato da Familia Gozzadini (1584) atópase entre as súas obras máis importantes.

Retrato da familia Gozzadini.1584

 O seu Autorretrato tocando a espineta (1577, Academia Nazionale dei San Luca, Roma), é considerado a súa obra mestra por algúns estudiosos. Nel pode apreciarse que foi unha muller bela e vella tocando o instrumento acompañada dunha criada; unha escena semellante á dunha pintura de Sofonisba Anguissola. Das súas pinturas máis tempranas consérvase a de Cristo cos símbolos da paixón (1576), actualmente situado no Paso Museum of Art.
En 1577, ano da súa voda, pinta o seu primeiro autorretrato que asinou aínda co nome de solteira (Lavinia virgo Prosperi Fontana filia, é dicir, a señorita Lavinia). Logo de contraer matrimonio asinaba co seu nome completo de casada (Lavinia Fontana de Zappi) pois en  1577 Lavinia casouse co pintor Gian Paolo Zappi, de orixe nobre, a quen coñeceu no estudo do seu pai. Este foi un matrimonio fóra do común, xa que logo, Paolo abandonou a súa carreira artística para ocuparse das cuestións hogareñas e o coidado das once crianzas que tivo a parella (dos cales soamente tres sobreviviron á súa nai), mentres Lavinia mantiña á súa familia coa pintura. Paolo axudaba tamén a pintar os fondos nas obras da súa muller.
 Un feito realmente destacable é que Lavinia chegou a pintar espidos femininos e masculinos en pinturas relixiosas e mitolóxicas de grandes formatos, algo inédito para unha muller ata ese momento. De feito, a pesar da súa sumisión aos principios naturalistas dos Carraci, non se lle perimitiu formar parte da academia fundada na década de 1580, debido a a súa insistencia en debuxar desnudo do natural.

Judith e Holofernes. 1600

Minerva vestíndose.1613

Alegoría.