“La vida
está llena de sorpresas; intento capturar estos preciosos momentos con los ojos
bien abiertos”.
Sofonisba Anguissola
Sofonisba Anguissola naceu en Cremona, cara a 1535. Era a maior de sete irmáns, seis dos cales eran nenas. O seu pai,
Amilcare Anguissola, era membro da baixa nobreza genovesa. A súa nai, Bianca Ponzone,
de familia influinte. Durante as catro xeracións anteriores, a familia tivo
unha estreita conexión coa historia antiga de Cartago, polo que nomearon á súa
proxenie en honor do gran xeneral Aníbal, chamando á súa filla como a tráxica
protagonista cartaginesa Sofonisba.
Amilcare
animou ás súas fillas (Sofonisba, Elena, Lucia, Europa, Minerva e Ana María) a
cultivarse e perfeccionar os seus talentos, polo que recibiron unha boa educación na que estaban incluídas as belas artes.
Ademais de Sofonisba, catro das súas irmás tamén foron pintoras, pero Sofonisba
foi de lonxe a que mellor o conseguiu e foi máis renombrada. Elena fíxose monxa
(Sofonisba pintou un retrato dela) e tivo que deixar de pintar, así como Ana
María e Europa deixárono ao contraer matrimonio, mentres que Lucía, a mellor
pintora das irmás, morreu nova. A outra irmá, Minerva, fíxose escritora e
latinista. Asdrubale, o irmán varón, estudou música e latín, pero non pintaba.
Á idade de 14 anos o seu pai enviouna, xunto coa súa irmá Elena, a estudar con Bernardino Campi, pintor tamén nacido en Cremona, un respectado autor de retratos e escenas relixiosas da escola de Lombardía. Cando Campi mudouse a outra cidade, Sofonisba continuou os seus estudos co pintor Bernardino Gatti (coñecido como «O Sojaro»). A aprendizaxe de Sofonisba con artistas locais sentou un precedente para que as mulleres fosen aceptadas como estudantes de arte. Non se sabe con certeza, pero probablemente continuou os seus estudos xunto a Gatti durante tres anos. O seu traballo máis importante daquela época é a súa obra Bernardino Campi pintando a Sofonisba Anguissola, fechado en 1550 e que se atopa na Pinacoteca Nacional de Siena.
Bernardino Campi pintando a Sofonisma. 1550. Óleo sobre lenzo.
VIAXE
A ROMA
En 1554, Sofonisba viaxou a Roma, onde coñeceu a Miguel Anxo por mediación doutros pintores que coñecían ben a súa obra. Deste encontro beneficiouse de ser "informalmente" instruída polo gran mestre. Cando el pediulle que pintase un neno chorando, Sofonisba debuxou “Niño mordido por un cangrejo”, e cando Miguel Anxo viuno, recoñeceu de inmediato o talento dela. A partir dese momento, Miguel Anxo dáballe bosquexos do seu caderno de notas para que ela os pintáse co seu estilo persoal e ofreceulle consello sobre os resultados, durante polo menos dous anos.
De feito a importancia desta artista foi tan grande, que non podemos obviar a importancia que tivo como referente para artistas posteriores, pois como sinalan algúns estudos, é innegable a inspiración que esta obra tivo en Caravaggio, que reproduce un motivo semellante en "Neno mordido por unha lagartixa".
Ensinando a ler. Debuxo. 1552
Neno mordido por un cangrexo. Debuxo. 1553
Neno mordido por un cangrexo. 1553
Caravaggio. Neno mordido por unha lagartixa.1593
O gran historiador da arte Giorgio Vasari escribiu sobre ela: «Anguissola mostrou a súa maior aplicación e mellor graza que calquera outra muller do noso tempo nos seus empeños por debuxar; por iso triunfou non só debuxando, coloreando e pintando da natureza, e copiando excelentemente doutros, senón por ela mesma que creou excelentes e moi belas pinturas».
No entanto, non o tivo fácil, pois malia que contou con coraxe e apoio (máis que o resto das mulleres da súa época), a súa clase social non lle permitía ir máis aló dos límites impostos para o seu sexo. Debemos ter en conta a dificultade que entrañaba naquela época para unha muller acceder a unha formación pictórica, xa que a aprendizaxe da pintura realizábase entrando a formar parte do taller dun mestre, no que convivindo con el e outros aprendices, aprendíanse traballando, as diferentes técnicas pictóricas e os segredos da fabricación de pigmentos, o uso de aceites ou a elección de lenzos, e isto estaba vetado ás mulleres.
Asemade non tivo a posibilidade de estudar
anatomía ou debuxar do natural, pois era considerado inaceptable para unha señora
que vise corpos espidos, situación que repetiríase un século
despois con Elisabetta Sirani, quen tampouco puido acceder a unha formación artística
completa por ser muller. Por estas restriccións Sofonisba buscou as
posibilidades para un novo estilo de
retratos, con personaxes con poses informales. Os membros da súa propia familia e o seu propio rostro foron os
protagonistas máis frecuentes das súas obras, como se pode ver en
Autorretrato (1554; no Kunsthistorisches Museum de Viena), O xogo de xadrez
(1555; Museo Narodowe, Poznan), no que pinta ás súas irmás Lucía, Minerva e
Europa, e o Retrato de Amílcar, Minerva e Asdrúbal Anguissola (1557-1558;
Nivågårds Malerisambling, Niva, Dinamarca).
Elena, irmá de Sofonisba. 1551
Retrato de Ana María. 1555
O xogo. 1551
Retrato de neno. 1556
Retrato da familia Anguissola. Amílcare, Minerva e Asdrúbal. 1558
A súa irmá Minerva .1559
Todos estos atrancos facían que, xeralmente, as
obras pictóricas realizadas por mulleres das que temos noticia, se centraran en
pintar autorretratos, retratos de familiares ou naturezas mortas, como ocorre
no caso de Sofonisba ata que Felipe II a chama para ser pintora de corte. Este
feito cambia a vida da artista, pois permítelle a realización de retratos da
familia real.
No hay comentarios:
Publicar un comentario