BLOG DA PROFESORA E ARTISTA PLÁSTICA PAULA MARIÑO


martes, 1 de noviembre de 2016

MULLERES SURREALISTAS: LEE MILLER (Parte II)




  No ano 1934 Lee, casa con Aziz Eloui Bey e trasladouse a vivir a Exipto onde non traballou de modo profesional aínda que si realizou fotografías surrealistas como "Portrait of Space". En 1937 regresou a París onde coñeceu ao seu futuro marido, o crítico e coleccionista Roland Penrose.


Retrato dun espazo  (en Al Bulwayeb, Near Siwa). 1937


A sombra da gran pirámide. 1938

 Entre 1939 e 1945 formou parte do London War Correspondents Corp e no seu exercicio como fotoperiodista foi corresponsal de Vogue e percorreu Francia fotografando entre outros os efectos do napalm no asedio de Saint Malo, a liberación de París, a batalla de Alsacia e o horror nos campos de concentración de Buchenwald e Dachau.  O estado de sitio, a guerra, a fronte, convertéronse nun auténtico modo de vida para Le Miller: ela mesma era quen perseguía os bombardeos, poboaba as cidades abordeladas, e converteuse en sombra da destrución.


Lee con soldados americanos.

 Curiosamente algunhas das súas fotografías da Segunda Guerra Mundial están cheas de matices líricos, a máis diso a súa notable calidade material e temática, e os seus títulos e acompañamientos textuales, que despregan grandes doses de ironía e de enxeño, mecanismo de defensa en tempos difíciles. Nesta liña son particularmente expresivas moitas das instantáneas de 1940 incluídas no libro Grim Glory: Pictures of Britain Under Fire, como é o caso de “Remington Silent “, onde aparece en primeiro plano unha máquina de escribir esnaquizada, ou outra na que o instrumento despedazado é un piano “Piano by Broadwood)”. Ambas atopan a “súa revancha sobre a cultura” cando retrata unha escultura lánguida dun espido feminino clasicista cuberta de escombros sobre o chan cheo de restos de bloques de pedra. Todas estas mostras gráficas, serven como denuncia da situación de caos vivida e de atentado contra a escritura, a música, a cultura en xeral, moito máis que censuradas, totalmente desmembradas. Lee quere chamar a atención sobre esta consecuencia trascendental no contexto bélico.


Piano by Broadwood. 1940


Remintong silent. 1940


Revancha sobre a cultura. 1940

  Foi a Londres en 1939 tralo seu segundo matrimonio, co historiador e artista Roland Penrose. Un ano despois do fin da Segunda Guerra Mundial Miller obtivo prestixio como corresponsal acompañada pola Mariña dos Estados Unidos; converténdose na primeira muller en cubrir a segunda guerra mundial. Unha vez que a guerra terminou, dedicou a maior parte do seu tempo facendo retratos de celebridades e volveu a Vogue para obter ganancias. Algúns dos seus retratos máis famosos son os que fixo a personalidades como Picasso, Joan Mirou e Antoni Tapiès.
 Tras regresar ao Reino Unido notou os efectos do trastorno por estrés postraumático e en 1947 se divorció de Aziz Eloui Bey e casouse con Roland Penrose do que se atopaba embarazada. Ao ter o seu fillo a súa actividade fotográfica foi case abandonada, sendo coñecida nesta época como Lady Penrose. En 1949 trasladouse a vivir a Farley Farm House en Sussex onde residiu ata a súa morte orixinada por un cancro.
 A vida artística de Le Miller foi un progresivo espertar do obxecto que cobra vida, que conquista a súa autonomía de suxeito ata o punto de ser capaz de investir os procesos, transformando en obxecto o desfile de elementos ante a súa mirada perspicaz, agora a través do visor.


Mulleres con máscaras ignífugas.1941


Gardas vencidos pedindo clemencia.Buchenwald. 1945


László Bardossy, Fascist ex-Prime Minister Hungaro. Budapest. 1946

 Algunhas das súas fotografías foron seleccionadas na exposición The Family of Man realizada no Museo de Arte Moderna de Nova York en 1955. En 1976 foi invitada de honor nos “Encontros internacionais de fotografía de Arles” e en 1989 realizouse unha gran retrospectiva que percorreu boa parte de Estados Unidos. En 2012 incluíronse varias das súas obras en 13ª edición da documenta en Kassel.
 Quizais unha das máis coñecidas fotografías de Miller sexa a que realizouse nesta bañera, na que a fotografía aparece como agresión e, malia iso, como porta de saída. Todo isto ten que ver con esta foto na bañera de Hitler. É un clímax estraño, surrealista e fermoso como ela, baixo a mirada do tirano, no seu espazo íntimo.


LEE MILLER na rede:

MULLERES SURREALISTAS: LEE MILLER (Parte I)



 Naceu o 23 de abril de 1907 en Poughkeepsie no estado de Nova York. O seu pai, de ascendencia alemá, era afeccionado á fotografía e con frecuencia utilizou á súa filla como un modelo para as súas fotografías, entre as que se atopan bastantes espidos realizados coa técnica estereoscópica; a quen tamén ensinou a realizar fotografías desde pequena.
 Con 19 anos coñeceu a Condé Nast, fundador da revista Vogue, con quen iniciou a súa carreira como modelo. En marzo de 1927 apareceu na portada da revista cunha ilustración de George Lepape. Durante dous anos foi unha das modelos máis solicitadas en Nova York, sendo fotografada por Edward Steichen, Arnold Genthe e Nickolas Murray. Cando unha fotografía realizada por Steichen foi utilizada para anunciar un produto de hixiene feminina (Kotex), orixinouse tal escándalo que puxo fin á súa carreira como modelo.


Crystal ball. Modelo Lee Miller. 1920


Lee como modelo.


Lee como modelo. 1928

 En 1929 trasladouse a París coa intención de converterse en aprendiz de Man Ray, que nun principio se negou a admitila como alumna aínda que finalmente converteuse en asistente fotográfica, amante e musa. Abriu o seu propio estudo fotográfico encargándose ás veces de facer fotografías de moda encargadas a Man Ray para que el puidese concentrarse na súa pintura, por iso moitas das fotografías tomadas durante este período e atribuídas a Man Ray foron realmente tomadas por Lee. Nestes anos foi unha participante activa no movemento surrealista coas súas imaxes enxeñosas e humorísticas, en bastantes casos empregou a técnica da solarización (parece ser que foi a propia Miller quen descubriu esta técnica por casualidade). No seu círculo de amigos estiveron Pablo Picasso, Paul Eluard e Jean Cocteau, ata apareceu na película deste último “O sangue dun poeta” (1930) interpretando unha estatua que cobra vida.


Man Ray. Beizos e man. 1929


 Lee, nun fotograma da película de Cocteau.

 Nos momentos en que se permitía ser orixinal, as súas producións voluntarias alcanzan unha calidade moi destacable. Exemplos como o retrato que realizou de Joseph Cornell, ou o titulado “Tête flotante” (Mary Taylor), ambos de 1933, dannos unha idea do seu excelente traballo.


Sen título. 1930


Abstracción. 1931


Retrato de Meret Oppenheim con solarización. 1932


Autorretrato. 1932


Retrato de Joseph Cornell. 1933


Mary Taylor. 1933

 Tras terminar a súa relación con Man Ray regresou a Nova York en 1932 establecendo un estudo fotográfico coa colaboración do seu irmán Erik que traballaba como o seu axudante de cuarto escuro. Ese mesmo ano participou na exposición de fotografía moderna europea realizada na Galería Julien Levy de Nova York e en 1933 realizou unha exposición en solitario na mesma galería. Entre os clientes do seu estudo estiveron Joseph Cornell, Lilian Harvey, Gertrude Lawrence.


 Ernst e Dorothea Tanning, fotomontaxe.

martes, 25 de octubre de 2016

MULLERES SURREALISTAS: CLAUDE CAHUN (PARTE II)


“¿Los momentos más felices de mi vida? Soñar. Imaginar que soy otra. Representarme en mi papel favorito…” “…Reclamo una libertad de comportamiento total…!”
CLAUDE CAHUN


Claude, autorretrato

 Innovadora, inquieta e polifacética, escribiu poemas, crítica literaria, ensaios, relatos, fixo traducións (do sociólogo-sexólogo inglés Havelock Ellis), teatro e fotografía, sendo neste último rexistro onde desenvolveu unha obra personalísima e singular, experimentando con todas as posibilidades deste medio: fotomontaxes, xogos de espellos, colaxes, sobreimpresións e  iluminacións. Moi intimista, poética e con moitos trazos autobiográficos, a obra de Claude Cahun, en especial a fotográfica, é de difícil clasificación.
 O seu pertenencia ao movemento surrealista vese superada por unha inspiración moi baudeleriana e pola procura dun mito persoal. Non pretende provocar nin dar espectáculo. Trátase dunha procura de si mesma, nun xogo permanente de espellos e de metamorfoses, entre a fascinación e a repulsión, nunha obra composta en gran parte de autorretratos. Do seu gusto polo teatro extrae unha auténtica paixón pola posta en escena, tanto de si mesma como doutros obxectos. As súas instalacións son precursoras de fotógrafos contemporáneos como Alain Flescher ou de artistas plásticos como Christian Boltanski.


Autorretrato de 1928


Autorretrato de 1928


Autorretrato de 1928


Autorretrato de 1929

 Ao ser dada por morta no campo de concentración, unido á desaparición de gran parte do seu traballo fotográfico, levou o descoñecemento e o esquecemento, non sendo ata os anos noventa cando a súa obra é novamente recuperada. Concretamente en 1992 a publicación da súa biografía “Claude Cahun: L `écart e a métamorphose” a cargo de François Leperlier, redescubre á gran artista e á única fotógrafa significativa do grupo surrealista xa que Lee Miller e Doura Maar só mantiveron unha breve relación co devandito grupo e, compáralla e recoñece con outras como Cindy Sherman, Sarah Lucas e Nan Goldin, quen igualmente fan do seu corpo o soporte das súas investigacións.


Dobre autorretrato con Moore

 É o seu desde 1910, valéndose do seu cámara fotográfica, un auténtico exercicio de representación e autorrepresentación, onde se reinventa a si mesma; unha análise continua da multiplicidad da identidade, das identidades, unha posta en cuestión do esencialismo. O peso específico nas súas fotos recae no rostro e a mirada. O demais non é máis que unha construción cultural, accesoria, non fixa, non estática, indefinida. Curiosamente as súas publicacións están asinadas co pseudónimo de Claude, nome neutro que serve tanto para denominar a unha muller como a un home.
 Lepelier sostiña que cambiar de nome é como cambiar de máscara, un dos primeiros xestos dunha muller que se fabricou a se mesma como unha diversidade de personaxes. Unha muller á que non se lle pode negar a súa valentía ao tratar de escapar do rol asignado polo Surrealismo ás mulleres, musas supeditadas aos homes. Ela, independente, rebelde, desbarata ese lugar que lle é heterodesiñado, tratando de superar os xéneros, apuntando a un “terceiro xénero”, algo próximo á androginia. Onde non hai masculino nin feminino preponderante.


Pierre Albert Birot e Vanni, Vanna, 1929


Autorrerato (O diaño) 1929


Retrato. 1930

 Para Claude Cahun, en palabras de Lepelier, falar en neutro equivale a escapar aos xéneros, a esa identidade sexuada. “Con todo esta definición non é compartida pola escritora e especialista en arte, Marie Jo Bonnet, quen opina que falar neutro, para unha muller, é falar masculino e que a súa obra considerouse nos últimos anos de maneira abusiva, precursora da volta para examinar ás identidades de sexo e xénero, (o que) paréceme o exemplo mesmo desta comprensión imposible da imaxe da parella de mulleres nunha sociedade que non ofrece outra alternativa á muller de vangarda que rexeitar a feminidade para existir en igualdade co home”.


Autorretrato con gato. 1938


Claude Cahun. Retrato de Jacqueline Lamba, 1939


Autorretrato en inverno. Ca 1940

 Claude Cahun foi unha artista completamente anticipada ao seu tempo. Laura Cottingham no seu ensaio « Cherchez Claude Cahun » escribe: “ Proust murió en 1922 y con él, el siglo XIX. Claude, en cambio, anticipa no solamente el siglo XX sino también el XXI”.


Cahum en 1945

Na rede:

Mais obras de CLAUDE CAHUN no PHOTOPEACH.




CLAUDE CAHUN: OBXECTO E SUXEITO on PhotoPeach

MULLERES SURREALISTAS: CLAUDE CAHUN (PARTE I)


Autorretrato de 1912

« Dans la nuit noire. En attendant de voir clair, je veux me traquer, me débattre […]. Je ne voudrais coudre, piquer, tuer qu’avec l’extrême pointe. Le reste du corps, la suite, quelle perte de temps ! Ne voyager qu’à la proue de moi-même. »


Claude Cahun, Aveux non avenus

 Claude Cahun, cuxo verdadeiro nome foi, Lucy Schwob, naceu en Nantes en 1894, no seo dunha familia de intelectuais xudeus da alta burguesía. Sobrina do escritor Marcel Schwob, Lucy Schwob adoptou o nome de Claude Cahun en honor do seu tío-avó Léon Cahun. O seu pai, Maurice Schwob era director do xornal “Le Phare de la Loire” e o seu tío Maurice, vinculado ao simbolismo e amigo de Óscar Wilde, un dos fundadores do “Mercure de France”. Cursou estudos en Oxford entre 1907 e 1908 e posteriormente, en 1914, Filosofía e Letras na Universidade da Sorbonne, en París, cidade na que se instalou a partir de 1920 coa súa parella, Suzanne Malherbe (Marcel Moore), e comezou a publicar artigos e relatos no xornal Mercure de France. Entre as súas amizades atopábanse Henri Michaux, Pierre Morhange e Robert Desnos. París, convertido por aquel entón na capital cultural e artística do mundo, albergaba os movementos vangardistas, entre os que se atopaban as denominadas “Mulleres da Rive Gauche”, artistas inglesas e estadounidenses expatriadas, huídas da rixidez das súas respectivas sociedades en busca de espazos de liberdade.


Aveux non avemus, fotomontaxe (1919-1929)


Aveux non avemus, fotomontaxe realizado xunto con Moore(1919-1929)


Fotomontaxe con Moore


Collage


Collage

 Mulleres, como as escritoras Colette, Gertrude Stein, Djuna Barnes, Renée Vivien, as fotógrafas Berenice Abbot e Gisele Freund, as pintoras Marie Laurencin e Romaine Brooks, as editoras e libreiras Sylvia Beach e Adrienne Monnier, entre outras que xunto a artistas masculinos como Marcel Duchamp, André Breton, Georges Bataille e Francis Picabía,  conformaron o círculo onde Claude Cahun nutriuse da intelectualidade do momento e onde igualmente deixou o seu sinal. Fascinada pola interpretación participou no teatro de vangarda de París, na compañía Lle Plateau, representando indistintamente papeis femininos e masculinos.
 En 1925 publicou “Heroínas” sete relatos curtos e irónicos sobre arquetipos femininos, en memoria das “moralidades lendarias”, Eva, a demasiado crédula, Dalila, a muller entre as mulleres, Judith, a sádica, Helena, a rebelde, Safo a incomprendida, Salomé, a escéptica. En 1930 con “Confesións non confesadas”, libro inclasificable de poemas-ensaios ou ensaios-poemas, ilustrados con dez fotomontajes, indaga na androginia, a máscara e o espello.




Estudos para a lembranza. (Autorretratos da serie Keepsake) Ca 1925

 Anos máis tarde, adhírese á Asociación de Escritores e Artistas Revolucionari@s, de inspiración comunista cuxo obxectivo é loitar contra o fascismo, defendendo como métodos a “disciplina” e o “fanatismo”. Participa neste grupo de extrema esquerda, “Contre-Attaque”, encabezado por Georges Bataille e André Breton, onde asina manifestos “Contra o fascismo pero tamén contra o imperialismo francés”, denuncia o golpe de estado franquista e a pasividade do goberno da Fronte Popular francés. Con todo, xunto cos seus promotores, termina por abandonar o devandito grupo, reafirmándose na idea de que a loita contra o fascismo debía continuarse mediante as tradicións revolucionarias do movemento obreiro internacional aínda que iso non significou unha ruptura cos surrealistas xa que se adheriu posteriormente á Federación Internacional por unha Arte Revolucionaria Independente, organización fundada por Trotsky e polo propio Breton.
 Deste activismo nace o seu ensaio “Les paris sont ouverts” (1935), reivindicación da autonomía literaria contra todo intento burocrático de supeditar a arte á ideoloxía. En 1937  trasladouse á Bahía de S. Brelade en Jersey coa que sería a súa colaboradora artística, política e compañeira sentimental, Suzanne Malherbe (cuio seudónimo era Marcel Moore), -á que coñecera en 1909 ao casarse o seu pai coa madre de Suzanne, o que as convertiu en hermanastras e amantes-, onde realiza a súa serie de autorretratos fotográficos e publica escritos na corrente do Surrealismo.
 Mi opinión sobre la homosexualidad y los homosexuales es exactamente la misma que mi opinión sobre la heterosexualidad y los heterosexuales. Todo depende de los individuos y las circunstancias. Yo reclamo una libertad general de comportamiento."

                                              Claude Cahun, L'Amitié, 1925


Autorretrato de 1925


Que me veux tu. Dobre autorretrato


Autorretrato de 1927


Autorretrato de 1927 ( (I am in trainning don’t kiss me )

 Na súa liña de activista radical, Claude Cahun coprotagonizou xunto a Suzanne accións tan arriscadas como a de facerse pasar ante as tropas alemanas de ocupación durante a II Guerra Mundial por unha unidade de resistencia ao imprimir miles de octavillas onde chamaban á insurrección, facéndoles creer que se encontraban frente a unha verdadeira ofensiva na súa contra, o que levou a Claude Cahun en 1944 a ser arrestada e condenada a morte pola Gestapo, condena da que se librou ao ser liberada da illa pouco antes de que a sentencia fora executada.

 Cahun sempre foi obxecto e suxeito dos seus experimentos, que tamén incluíron as exposicións múltiples e o fotomontaxe. Cada autorretrato é en si mesmo unha idea e a fotógrafa encargábase de todos os detalles: vestuario, decoración e escenografía.


Autorretrato de 1927

Faleceu en Jersey en 1954.