BLOG DA PROFESORA E ARTISTA PLÁSTICA PAULA MARIÑO


domingo, 24 de noviembre de 2013

DÚAS PINTORAS NA REVOLUCIÓN FRANCESA (Parte IV)




 Algúns críticos de arte a consideran a Vigée-Lebrun, unha pintora narcisista debido á gran cantidade de autorretratos que fixo durante a súa vida, teoría que desfaise cando estudiamos en profundidade a obra da artista.
 
No “Autorretrato con lazo”, un dos seus primeiros autorretratos, chama a atención a súa simplicidade, que céntrase no suxeito a pintar (autorreferencialidade) e a perfecta armonía do vermello, o blanco e negro, a sombra dos tons terras que o envolve todo, otorgan ao cadro unha vivacidade que  equilíbranse coa sobriedade da ropaxe e o tocado, discordantes coa “moda” do momento. Esta sinxeleza do atuendo reflíctese no famoso retrato de María Antonieta “en camisa”, que provocou un escándalo cando  exhibiuse públicamente. É dicir, Vigée-Lebrun, autorretrátase como un acto voluntario do mesmo xeito que se exhibe como outros moitos artistas románticos masculinos.


 Neste segundo autorretrato, pintado cara a 1782, do 'Chapeu de palla', quere facer referencia ao famoso cadro de Rubens en que pinta a Susanna Fourment e que Vigée-Lebrun admirara e estudiara na cidade de Amberes. A luz existente, o reflexo da luz na cara da modelo e pintora, a paleta e os pinceles (referencia directa ao seu oficio) falan do seu bó oficio. A súa beleza, referencia á súa ser feminino, a súa forza e delicadeza reflectidas a partes iguais, a súa seguridade como suxeito e obxecto pictórico, nun autorretrato on existe tamén un certo atractivo erótico, convérteno nun dos seus traballos máis interesantes, pois resulta ser máis un alegato, unha declaración de que nun mundo artístico dominado polos homes, a muller, sen masculinizarse, tamén crea. Esta obra resulta ser un desafío, pois representa a unha muller pintora, que tamén é fermosa, rachando unha enorme sorte de estereotipos que  por desgraza manténse ata os nosos días.
 O binomio: MULLER FERMOSA- MULLER INTELIXENTE, ou digamos tamén muller creadora ou científica parece ser inexistente, ou ben cando menos extraño.
  Tamén será un desafío os diversos autorretratos con Julie a súa filla, xa que logo, para Vigée-Lebrun, os roles de pintora e de nai non foron, polo menos pictóricamente, contradictorios. A sucesión dos dous autorretratos (nos anos 1786 e 1789) así o indica. A insistencia neste papel feminino preponderante, que implica a asunción da maternidade sen excluir o seu traballo como artista é tremendamente contemporáneo.

 
                  Autorretrato coa súa filla.1789
 Un dos seus autorretratos en Italia, en 1790, ten varias versión. No famoso autorretrato chamado 'Degli Uffizi', Vigee-Lebrun  amósase no acto de pintar e ata se fala dunha terceira versión en litografía en que o retratado é Rafael Sanzio, aludindo á relación da pintora con Italia. Na época era moi frecuente facer varias versións ou copias dun mesmo cadro.

 
                            Autorretrato.1790
 Aquí vémola pintando, no acto de crear. De novo resalta a naturalidade da imaxe. O infantil rostro, o miúdo corpo cuberto cun sinxelo vestido negro e unha cinta vermella; o pescozo, branco, sobresae e enmarca as doces faccións, así como o chapeu branco, de gasa, e os puños brancos que resaltan as mans da artista. Para entón, Vigee ten 36 anos e retrátase co mesmo xuvenil aspecto que no retrato de 1780, como se o acto de pintar a conservara  nunha eterna xuventude. De feito críticas da arte como Enma Parker, opinan que os autorretratos de Vigée-Lebrun, son máis o producto dunha estratexia comercial que un acto de narcisismo, pois manipula nos seus cadros a visión que se tiña entón da feminidade para o seu proveito.
Marketing no século XVIII?
 

              Autorretrato co pincel na man.1800



 
 

martes, 19 de noviembre de 2013

EXPOSICIÓN de TINO CANICOBA e visita á Mostra "ESENCIA DUNHA COLECCIÓN"

 A pasada semana os días 13 e 14 de novembro dous nutridos grupos do alumnado de pintura da Escola de Artes e Oficios de Vigo, realizou unha visita guiada a exposición do escultor Tino  Canicoba e posteriormente visitou a Colección de artistas galegos no Centro Social de Novacaixagalicia.






 
A obra do escultor de raigame claramente expresionista, abrangue diversos materiais como madeira, bronce e pedra, nestas fotos o artista aparece explicando a súas pezas ao alumnado.
 
Como complemento a visita, que durou unha hora e onde o alumnado fixo moitas preguntas ao escultor, fixemos unha visita a mostra de Novacaixagalicia "ESENCIA DUNHA COLECCIÓN", para apreciar "in situ" a obra dos artistas galegos que atópanse na actualidade expostas como parte da colección de artistas galegos.
Como parte da visita, e para reforzala o alumnado escolleu unha obra individualmente, para expoñer despois na clase e no blog o razón da súa escolleita. Estas son varias das obras que o alumnado escolleu como favoritas.
 

 
Antón Lamazares

 
Francisco Leiro

 
Sotomayor

 
Francisco LLoréns (detalle)
 
As alumnas Mª Jesús Vázquez e Ana Mª Tella, escolleron esta obra de LLoréns da que destacaron o tratamento da luz,  a excelente composición e colocación dos obxectos no soporte, o emprego das transparencias e o xeito en que o pintor acada o volume.
 
Déixovos aquí outra obra da colección, neste caso de Ovidio Murguía de Castro. Agardo os vosos comentarios sobre as obras que vimos na sala.


 
Paixase de Ovidio Murgía de Castro
 
 
Xaquin Vaamonde, retrato da marquesa de Valverde.
 
Información sobre este artista da chamada "Xeración doente" en:
 
Por se vos interesa a obra de Lamazares, deixovos a súa páxina web:
e tamén un interesante artigo sobre Urbano Lugrís, de quen o artista Antón Patiño fixo un maravilloso libro:
 
 
Lugrís. A habitación do vello mariñeiro.
 
 
 
 
 
 
 

jueves, 14 de noviembre de 2013

DÚAS PINTORAS NA REVOLUCIÓN FRANCESA (Parte III)



 O día 31 de maio de 1783, Vigée-Lebrun foi aceptada como membro da Académie Royale de Peinture et de Sculpture como pintora de alegoría histórica. Adélaïde Labille-Guiard foi aceptada o mesmo día. Este feito tivo unha importancia trascendental para a historia da pintura (dúas mulleres nomeadas o mesmo día), xa que Vigée-Lebrun tivo dificultades para ser admitida por casar cun comerciante da arte e tivo que ser o mesmo Luis XVI quen ordenara o nomeamento da artista previa intercesión da raiña María Antonieta. Aínda así, admisión de dúas mulleres en mesmo día suscitou comparacións entre ambas as dúas en vez de comparacións entre membros femininos e masculinos e o feito de os cadros de ambas penduraran xuntos é moi significativo.

 
               Maria Antonieta cos seus fillos.1787
 Durante a revolución, a artista monárquica exiliouse en diferentes países: viviu e traballou algúns anos en Italia, Austria e Rusia, onde a súa experiencia en tratar con clientes da aristocracia lle resultou útil. En Roma as súas pinturas foron acollidas con grande aclamación e foi recibida na Academia dei San Luca. En Rusia pintou numerosos membros da familia de Catalina la Grande. Durante a súa estanza Vigée-Lebrun foi nomeada membro da Academia de Belas Artes de San Petersburgo. Durante o goberno de Napoleón I voltou a Francia, porén, solicitada pola elite de Europa, viaxou a Inglaterra a principios do século XIX e pintou os retratos de varios notables británicos incluíndo a Lord Byron. En 1807 viaxou a Suíza e foi feita membro honorario da Societe pour l'Avancement deas Beaux-Arts de Ginebra.

 
   Retrato de Lady Hamilton como bacante. Ca 1790
 Publicou as súas memorias entre os anos 1835 e 1837, a instancias da condesa Dolgoruki e nelas amosa unha interesante perspectiva da formación dos artistas ao fin do período dominado polas academias reais. Adquire unha casa en Louveciennes, Île-de-France, e segue pintando   nela ata que o exército prusiano a tomou durante a guerra de 1814. Viviu en París ata a súa morte o 30 de marzo de 1842, deixando como legado unha obra de 660 retratos e 200 paisaxes. O seu corpo foi levado de volta a Louveciennes onde foi enterrado nun cemiterio preto do seu antigo fogar.
Na súa lápida lese o epitafio "Ici, enfin, je repouse...”
 
 
 

domingo, 10 de noviembre de 2013

DÚAS PINTORAS NA REVOLUCIÓN FRANCESA (Parte II)


                    ELISABETH VIGÉE-LEBRUN

 
  Autorretrato. 1808
 

 Vigée-Lebrun, nace na cidade de París, bautizada como Marie-Louise-Élisabeth, recibiu as súas primeiras leccións do seu pai que era retratista, aínda que ela se beneficiou máis dos consellos de Gabriel François Doyen, Jean-Baptiste Greuze, José Vernet e outros mestres do período. Aínda que a súa formación foi case autodidacta o seu valor reside na súa determinación e a súa ardua laboura, pois copiou numerosas obras de mestres antigos e modernos de coleccións privadas, e ao teren o debuxo masculino vetado, os seus primeiros retratos foron membros da súa familia.
Pinta xa retratos de xeito profesional dende a súa adolescencia. Cando o seu estudo foi embargado por pintar sen licenza, afíliase á Académie de Saint Luc, que exhibiu o seu traballo voluntariamente no seu salón. O 25 de outubro de 1774 foi feita membro da Academia Francesa.


 
 
            A virtude dudando. Obra de mocidade.
 Casa no ano 1776 con Jean-Baptiste-Pierre Lebrun, tamén pintor e asimesmo comerciante de arte. Pinta durante varios anos retratos de moitos dos membros da nobreza francesa ata que no ano 1779, invitóuselle a Versalles para pintar á raíña María Antonieta. Quedou a raíña tan compracida co traballo de Vigée-Lebrun, que recibiu o encargo de pintar máis retratos dela, así como dos príncipes e de numerosos nobres. En 1781 viaxou ao Países Baixos onde  a influencia dos traballos dos mestres flamencos a levan a probar novas técnicas. Alí, pintou o retratos dalgúns nobles e do Príncipe de Nassau. 

                 Retrato de María Antonieta.1783
 Paréceme tamén interesante sinalar o contacto que a artista mantivo con músicos, literatos e pintores contemporáneos como amosa os retratos que fixo de Giovanni Paesiello, Hubert Robert, a pintora Marie-Guillemine Benoist (que comenzou a pintar da man da Vigée-Lebrun no ano 1781) e Madame de Staël.
 

               Madame de Staël, como Corinne.1808

 



viernes, 8 de noviembre de 2013

DÚAS PINTORAS NA REVOLUCIÓN FRANCESA (Parte I)


 O carácter lineal e homoxéneo da tradición artística occidental, promove o protagonismo dos varóns o que implica a marxinación das mulleres, que son representadas como “obxectos” da arte e non como “suxeitos” activos, e dicir, como creadoras.

 Non será ata os anos sesenta en que un conxunto de críticas da arte e creadoras tenten refutar todas as “estupideces varias” que se lle otorgaban ás mulleres artistas, ou as mulleres en xeral, tales como: o cerebro pequeno (o que  lles impedía ter pensamentos racionais como os homes); a maternidade (que inhibía supostamente outro tipo de creación); a pasividade (que formaba parte do comportamento  feminino) o que as convertía en axudantes e seguidoras; e asimesmo unha serie de características que atopábanse na arte das mulleres como as formas redondeadas, cores suaves, exceso de adorno, sentimentalismo, debilidade no trazo, blandura e tamaños reducidos, como seo feito de ser muller marcara todas estas “categorías estilísticas”, que por outra banda pódense tamén relacionar co moitos creadores masculinos ou estilos en xeral.

 
Autorretrato coa súa filla. Vigée-Lebrun.1786
 
 Aínda así houbo sempre mulleres que adicáronse a arte de xeito profesional e que a finais do século XVIII, ten en Vigée-Lebrun e Labille-Guiard exemplos moi claros de retratistas que triunfaron na súa época e tiveron un gran recoñecemento non só de público senon tamén entre os comitentes e mecenas. De feito, estas dúas artistas viviron do seu traballo como retratistas en diversas cortes europeas.  A profesora Amparo Serrano del Haro no seu libro “Mujeres en el arte. Espejo y realidad”, redefíneas como dous exemplos e paradigmáticos de dous tipos de artistas: A pintora-narcisista (Vigée-Lebrun) e a pintora-profesora (Labille-Guiard). O feito de nomear a estas dúas artistas polo seu apelido, o fago de xeito intencionado pois pouca xente sabe o nome de Manet ou de Ingres.
 Non si?

lunes, 4 de noviembre de 2013

PROXECTOS 2012-2013.

 
 
Na sala de exposicións da Escola de Artes e Oficios de Vigo, temos unha nova mostra: PROXECTOS 2012-2013. Esta exposición parte da posibilidade de desenvolver, durante un ano, un proxecto de carácter persoal no que plasmar as aprendizaxes e inquedanzas do paso do alumnado pola especialidade cursada na Escola, e que denominase AULA ABERTA.  Estes proxectos individuais, que son previamente seleccionados polo mestre/a decada especialidade e supervisado por el/ela durante o seu desenvolvemento posterior en réxime de titoría, pode ter un carácter investigador, creador, de afondamento nunha técnica ou nunha ide ou de experimentación con novos materiais.
 No que  atinxe a especialidade de Pintura, presentáronse 6 proxectos, nos que a investigación e os materiais extrapictóricos están moi presentes.
 Estas son algunhas das fotos da montaxe e da exposición.
 
 
 
 

 
 
 
 


 
 
 
 

domingo, 3 de noviembre de 2013

VERMEER DE DELFT(PARTE X)

Hoxe quero comezar unha nova serie denominada "A MIÑA PEZA  FAVORITA" e ao mesmo tempo rematar o estudio da obra do  artista holandés Vermeer de Delft, cunha pequena reflexión sobre a súa obra "A leiteira".



 "A leiteira", do ano 1658, é unha da miñas obras favoritas na historia da arte por diversos motivos: o emprego  dese lugar baleiro que implica un universo poético e o preciosismo nos detalles; o uso das cores brillantes, que saliéntanse polo emprego  dos brancos acentuados pola luz cálida no retrato desa muller ensimismada na súa laboura.
 Ao mirar a escena, quen o fai forma parte desa vida corriente. Vermeer amosanos que nesa vida hai personaxes, que teñen unha vida propia, de aí o silencioso da súa pintura frente ao ruído da pintura doutro sartistas como Metsu, Dou ou Ter Borch.
 A fermosura desta obra fixo que o poeta e narrador Manolo Rivas adicáralle, primeiro unha poesía e logo un conto. Velaí a poesía:

Hai séculos, nai, en Delft, ¿lembras?,
ti verquías o xerro na casa de Johannes
Vermeer, o pintor, o home de Catharina Bolnes,
filla da señora María Thins, aquela tesa,
que tiña outro fillo medio tolo,
Willem, se mal non recordo,
o que deshonrou a pobre Mary Gerrits,
a criada que agora abre a porta
para que ti entres, nai,
e vaias onde a mesa do recanto
e co xerro derrames as bolboretas de luz
que o gando dos teus pastou
nos farrapos verdes e sombríos de Delft.
A tal que eu soñei no Rijksmuseum,
Johannes Vermeer encalará con leite
esas paredes, o latón, o vimbio, o pan,
os brazos teus,
aínda que na ficción do cadro
a fonte luminosa é a ventá.
A luz de Vermeer, ese enigma de séculos,
esa claridade inefable sacudida das mans de Deus,
leite por ti munxido, nai, na corte escura,
na hora dos morcegos.


Costa da Morte Blues, 1995